Τι σημαίνει η φράση «είναι βιολογικό»;
Τι σημαίνει η φράση «είναι βιολογικό»;
Οι πληροφορίες σε αυτή τη σελίδα δίνουν την πραγματική διάσταση για τα βιολογικά προϊόντα – είτε αν αγοράζετε φρέσκα φρούτα και λαχανικά, είτε αν προτιμάτε τα επεξεργασμένα τρόφιμα.
Με απλά λόγια, η βιολογική γεωργία είναι ένα αγροτικό σύστημα διαχείρισης το οποίο παρέχει στον καταναλωτή φρέσκα, γευστικά, αυθεντικά τρόφιμα, ενώ σέβεται το περιβάλλον και τον φυσικό κύκλο ζωής του οικοσυστήματος.
Για να επιτευχθεί αυτό, η βιολογική γεωργία βασίζεται σε μια σειρά Κανόνων και Αρχών, καθώς και κοινών πρακτικών μεθόδων που αποσκοπούν στην ελαχιστοποίηση της ανθρώπινης παρέμβασης στο περιβάλλον, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι το αγροτικό σύστημα λειτουργεί όσο το δυνατόν φυσικότερα, με τις μικρότερες δυνατές εισροές (φυτοφάρμακα, λιπάσματα, αντιβιοτικά).
Πως αναγνωρίζουμε τα πιστοποιημένα βιολογικά τρόφιμα
Για τα τρόφιμα που επισημαίνονται ως βιολογικά στην ετικέτα τους, τουλάχιστον το 95% των συστατικών γεωργικής προέλευσης πρέπει να είναι από βιολογικά παραγόμενα φυτά ή/ και ζώα. Κάθε τρόφιμο που πωλείται ως «βιολογικό», εντάσσεται στο πλαίσιο των Κανονισμών της ΕΕ 834/2007 και 889/2008. Αυτό σημαίνει ότι το προϊόν πρέπει να έχει παραχθεί με βάση τους κανονισμούς και η διαδικασία παραγωγής του να επιθεωρείται και πιστοποιείται από εγκεκριμένο Οργανισμό Ελέγχου & Πιστοποίησης, όπως η COSMOCERT. Στο ίδιο πλαίσιο Κανονισμών – συγκεκριμένα με τον Καν (ΕΕ) 1235/2008 – εντάσσονται και τα τρόφιμα που παράγονται εκτός ΕΕ και πωλούνται στην Ε.Ε. ως βιολογικά.
1. Όλα τα βιολογικά τρόφιμα πρέπει να φέρουν τον κωδικό αριθμό και το πρόθεμα του Οργανισμού (GR-BIO-18) από τον οποίο έχουν πιστοποιηθεί, καθώς και βιολογικό λογότυπο της ΕΕ. Επιπλέον, τα τρόφιμα που έχουν πιστοποιηθεί από την COSMOCERT θα φέρουν και το λογότυπό μας.
2. Η φράση εντός ΕΕ ή εκτός ΕΕ, ακριβώς κάτω από το βιολογικό λογότυπο της ΕΕ, ή ακόμα και η αναγραφή συγκεκριμένης Χώρας (πχ Ελλάδα), αναφέρεται στην προέλευση των πρώτων υλών που χρησιμοποιήθηκαν στην παραγωγή του προϊόντος και όχι στον τόπο παραγωγής του προϊόντος.
3. Οι ετικέτες των βιολογικών προϊόντων πρέπει να δηλώνουν ξεκάθαρα τα βιολογικά και μη βιολογικά συστατικά στον πίνακα συστατικών, χρησιμοποιώντας το ίδιο χρώμα, μέγεθος και στυλ των γραμμάτων. Συνήθως τα βιολογικά συστατικά σημαίνονται με αστεράκι που παραπέμπει στην φράση «βιολογικό» ή «βιολογικής γεωργίας».
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, οι διαδικασίες παραγωγής και διάθεσής βιολογικών προϊόντων πρέπει, όπως ακριβώς και όλα τα προϊόντα τροφίμων, να πληρούν όλες τις απαραίτητες ευρωπαϊκές και εθνικές νομικές απαιτήσεις.
Βασικά Σημεία του Κανονισμού στη διαδικασία παραγωγής τροφίμων
Κατά την παραγωγή βιολογικών τροφίμων, η επιχείρηση πρέπει να λάβει υπόψη τα παρακάτω σημεία ελέγχου που διαφοροποιούν τα βιολογικά προϊόντα από τα μη βιολογικά. Τα συγκεκριμένα μέτρα έχουν μεγαλύτερη και συνεχή εφαρμογή στην περίπτωση που η επιχείρηση δραστηριοποιείται τόσο στην βιολογική, όσο και στην μη βιολογική παραγωγή προϊόντων.
• Σήμανση και Διαχωρισμός: Σε όλη τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας, η οποία ξεκινά από την παραλαβή των α’ υλών και καταλήγει με την διάθεση των συσκευασμένων τελικών προϊόντων στον αγοραστή, η επιχείρηση σημαίνει κατάλληλα και διαχωρίζει τις α’ ύλες, τα ενδιάμεσα και τα τελικά προϊόντα σε όλα τα στάδια παραγωγής και αποθήκευσης, με σκοπό να μην υπάρξει ανάμιξη βιολογικών και μη βιολογικών συστατικών. Η σήμανση αφορά τόσο τα προϊόντα (ετικέτες πάνω στην συσκευασία α’ υλών και τελικών προϊόντων) όσο και τους χώρους (χώροι αποθήκευσης, χώροι παραγωγής) της επιχείρησης. Ο διαχωρισμός μπορεί να είναι είτε χρονικός (σε διαφορετική ώρα/ημέρα), είτε τοπικός (σε διαφορετικό χώρο της επιχείρησης), είτε και τα δύο.
• Ιχνηλασιμότητα: Η ιχνηλασιμότητα των προϊόντων, δηλαδή η καταγραφή της προέλευσης της παρτίδας των α’ υλών και η καταγραφή της διάθεσης των τελικών προϊόντων τροφίμων αποτελεί νομική υποχρέωση για την επιχείρηση, ούτως ή άλλως. Στην περίπτωση των βιολογικών προϊόντων όμως, η επιχείρηση επιπρόσθετα πρέπει να ξέρει ανά πάσα στιγμή το που βρίσκονται οι πρώτες ύλες και τα τελικά προϊόντα μέσα στους χώρους της επιχείρησης και σε τι ποσότητες αυτές είναι.
• Διαδικασία παραγωγής: Κατά τη διαδικασία παραγωγής, η επιχείρηση πρέπει εκ των προτέρων να έχει λάβει υπόψη της οπωσδήποτε ότι υπάρχει:
• Αυστηρός περιορισμός στα πρόσθετα και βοηθητικά μέσα επεξεργασίας που μπορούν να χρησιμοποιούνται,
• Αυστηρός περιορισμός των συνθετικών χημικών υλικών, και
• Απαγόρευση χρήσης των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ)
Μη βιολογικά συστατικά και πρόσθετα τροφίμων που επιτρέπεται η χρήση τους στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων
Επειδή ορισμένα συστατικά γεωργικής προέλευσης δεν είναι διαθέσιμα σε βιολογική μορφή, ή επειδή ορισμένα πρόσθετα τροφίμων είναι απαραίτητα για λόγους παρασκευής του προϊόντος ή για λόγους υγείας και ασφάλειας του καταναλωτή, ο Κανονισμός επιτρέπει τη χρήση τους στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων τροφίμων.
Υπάρχει, επίσης, ένας περιορισμένος αριθμός συστατικών μη γεωργικής προέλευσης όπως το αλάτι, το νερό και ένας περιορισμένος αριθμός πρόσθετων και βοηθητικών μέσων επεξεργασίας που επιτρέπονται, μερικά από τα οποία είναι απαραίτητα από το νόμο (όπως ο σίδηρος και η θειαμίνη στο αλεύρι), ή είναι απαραίτητα για λόγους υγείας του καταναλωτή (πχ. χρήση νιτρωδών στα αλλαντικά). Έχει απαγορευτεί η χρήση όλων των τεχνητών γλυκαντικών και χρωστικών στα βιολογικά τρόφιμα.
Ο εξαιρετικά αυστηρός κατάλογος των επιτρεπόμενων συστατικών εξασφαλίζει ότι τίποτα βλαβερό ή δυνητικά βλαβερό δεν θα χρησιμοποιηθεί στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων.
Μη βιολογικά συστατικά γεωργικής προέλευσης
Η παρακάτω λίστα περιλαμβάνει μη βιολογικά συστατικά που επιτρέπεται να συμπεριληφθούν στα βιολογικά μεταποιημένα τρόφιμα. Αυτά επιτρέπονται, διότι επί του παρόντος είναι δύσκολο ή αδύνατο να βρεις τα συγκεκριμένα συστατικά σε βιολογική μορφή.
1. Μη μεταποιημένα Φυτικά Προϊόντα
1.1. Εδώδιμοι καρποί, κάρυα και σπόροι
— Βελανίδια Quercus spp
— Καρύδια κόλα Cola acuminata
— Πράσινα φραγκοστάφυλα Ribes uva-crispa
— Μαρακούγια (φρούτο του πάθους) Passiflora edulis
— Σμέουρα (αποξηραμένα) Rubus idaeus
— Κόκκινα φραγκοστάφυλα (αποξηραμένα) Ribes rubrum
1.2. Εδώδιμα μπαχαρικά και βότανα
— Πιπέρι (περουβιανό) Schinus molle L.
— Σπόροι κοχλιαρίου Armoracia rusticana
— Γαλάγγα Alpinia officinarum
— Άνθη ατρακτυλίδος Carthamus tinctorius
— Νεροκάρδαμο Nasturtium officinale
1.3. Διάφορα:
Φύκια, συμπεριλαμβανομένων των φυκιών, των οποίων η χρήση επιτρέπεται σε κλασικά παρασκευάσματα τροφίμων.
2. Φυτικά προϊόντα
2.1. Λίπη και έλαια, ραφιναρισμένα ή μη, αλλά μη χημικά τροποποιημένα, τα οποία προέρχονται από άλλα φυτά εκτός από:
— Κακάο Theobroma cacao
— Κοκοφοίνικα Cocos nucifera
— Ελιά Olea europaea
— Ηλιοτρόπιο Helianthus annuus
— Φοίνικας Elaeis guineensis
— Κράμβη Brassica napus, rapa
— Κνήκος Carthamus tinctorius
— Σουσάμι Sesamum indicum
— Σόγια Glycine max
2.2. Τα ακόλουθα σάκχαρα, άμυλα και άλλα προϊόντα από σιτηρά και βολβούς:
— Φρουκτόζη
— Ριζόχαρτο
— Λεπτά φύλλα άζυμου άρτου
— Άμυλο από ρύζι και κηρώδη αραβόσιτο μη χημικά τροποποιημένο.
2.3. Διάφορα:
— Πρωτεϊνούχα μπιζέλια Pisum spp.
— Ρούμι: που παράγεται μόνον από χυμό ζαχαρότευτλων.
— Απόσταγμα κερασιών (kirsch).
3. ΖΩΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ:
Υδρόβιοι οργανισμοί που δεν προέρχονται από υδατοκαλλιέργεια και των οποίων η χρήση επιτρέπεται σε κλασικά παρασκευάσματα τροφίμων.
— Ζελατίνη
— Ορός γάλακτος σε σκόνη «herasuola»
— Έντερα για παρασκευή αλλαντικών
Πρόσθετα τροφίμων και βοηθητικά μέσα επεξεργασίας
• Πρόσθετα που προστίθενται στα τρόφιμα και αλλοιώνουν τα χαρακτηριστικά τους: Εκτός από τους κανονισμούς για τις βρεφικές τροφές, ο κανονισμός της βιολογικής γεωργίας είναι ο μόνος κανονισμός που περιορίζει τα πρόσθετα στα τρόφιμα. Ο κανονισμός απαγορεύει τα περισσότερα πρόσθετα, αν και υπάρχουν περίπου 40 πρόσθετα που επιτρέπονται και είναι κυρίως συστατικά που βρίσκονται και στη φύση, όπως το κιτρικό και το ασκορβικό οξύ,
• Τα βοηθητικά μέσα επεξεργασίας, όπως ο αυξητικός παράγοντας στην παρασκευή του ψωμιού που δεν βρίσκεται στο τελικό προϊόν . Ένας πλήρης κατάλογος των επιτρεπόμενων βοηθητικών μέσων επεξεργασίας είναι διαθέσιμες εδώ,
• Το νερό που χρησιμοποιείται ως συστατικό, ή στη μεταποίηση ή τον καθαρισμό των τροφίμων πρέπει να είναι κατάλληλο για πόση,
• Το αλάτι μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων, εφόσον είναι κατάλληλο για χρήση σε τρόφιμα (μαγειρικό),
• Οι μικροοργανισμοί επιτρέπεται όταν χρησιμοποιούνται για το ψήσιμο και τη ζυθοποιία. Επίσης επιτρέπονται γαλακτικές καλλιέργειες εκκίνησης για το γιαούρτι και το τυρί. Ένζυμα , όπως χυμοσίνη ( πυτιά) , επιτρέπονται στην παραγωγή τυροκομικών προϊόντων. Προϋπόθεση αποτελεί ότι οι μικροοργανισμοί που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων είναι κατάλληλοι για χρήση σε τρόφιμα και δεν είναι γενετικώς τροποποιημένοι, ενώ κατά προτίμηση καλλιεργούνται σε οργανικά υποστρώματα,
• Οι βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα βιολογικά προϊόντα, όπου απαιτεί η νομοθεσία τη χρήση τους.
